Badania sanepidowskie

Wykonywanie niektórych zawodów wymaga posiadania przez pracownika aktualnych badań sanepidowskich. Są one potwierdzeniem, że dana osoba jest zdrowa, nie jest nosicielem żadnych chorób zakaźnych lub pasożytniczych i w związku z tym może mieć kontakt z żywością i z innymi osobami. W przychodni lekarskiej MEDAN w Jarocinie także wykonujemy badania sanitarno-epidemiologiczne i wystawiamy odpowiednie zaświadczenia.

Na czym polegają badania sanepidowskie?

Badanie sanepidowskie polega na analizie trzech próbek kału z trzech dni z rzędu. Potrzebne do tego celu próbki pacjent może pobrać w stacji sanitarno-epidemiologicznej lub kupić w aptece. Pobierane próbki należy przechowywać w lodówce. Po zaniesieniu ich do punktu przyjmowania próbek, zostają poddawane odpowiednim badaniom, które mają na celu stwierdzenie braku zakażenia. Po otrzymaniu wyników badań, należy się z nimi udać do lekarza medycyny pracy, który na ich podstawie wyda stosowne oświadczenie i udzieli pacjentowi zaświadczenia o zdolności do pracy. Takie zaświadczenie może być wydane czasowo, np. na 2 lata, lub bezterminowo. Analizy próbek kału nie trzeba bowiem powtarzać. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy za pierwszym razem w badaniu wykryto obecność jakichś groźnych patogenów. Powtórzone badanie ma na celu określenie, czy podjęte później leczenie na pewno było skuteczne.

Kto musi się poddawać badaniom sanitarno-epidemiologicznym?

Obowiązek poddania się badaniom sanitarno-epidemiologicznych dotyczy przede wszystkim:

Nauczycieli,
Lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników służby medycznej,
Uczniów i studentów szkół wyższych, które kształcą przyszłych pracowników służby medycznej,
Pracowników branży spożywczej i gastronomicznej.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami – Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia – obowiązek ten może być też narzucony na osoby, które są nosicielami lub są podejrzane o zakażenie chorobą zakaźną, tzw. ozdrowieńcy oraz na osoby, które były narażone na kontakt z osobami zarażonymi lub z materiałem zakaźnym. Poprzez wykonanie u nich badań sanepidowskich, można ochronić inne osoby i zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.

Dlaczego warto mieć książeczkę sanepidowską?

W 2008 roku książeczki sanepidowskie, czyli sanitarno-epidemiologiczne straciły swoją ważności i zastąpiły je badania sanepidowskie, które są podstawą do wydawania pacjentom niezbędnych orzeczeń sanitarno-epidemiologicznych. Pomimo iż książeczki sanepidowskie już zdążyły stracić swoją moc prawną, wielu pracodawców cały czas wymaga od swoich pracowników ich założenia. Jest to związane z tym, że w takim dokumencie będą znajdowały się wszystkie wyniki badań pracownika, na podstawie których w razie potrzeby będzie można szybko wydać niezbędne orzeczenia. Założenie przez pracowników książeczek sanepidowskich, w których znajdują się wszystkie wyniki badań, wiąże się też z tym, że wykonanych wcześniej badań nie będzie trzeba powtarzać, w związku z czym pracodawca może oszczędzić dużo pieniędzy.

Pomimo iż książeczki sanepidowskie straciły taką ważność, jak miały wcześniej, cały czas można je wyrobić. Trwa to około 1-2 tygodnie. Czas potrzebny na wyrobienie książeczki sanepidowskiej jest zależny od tego, ile czasu jest potrzebne na analizę pobranych próbek.

Rodzaje badań sanepidowskich

Najważniejszymi badaniami, jakie wykonuje się w ramach badań sanepidowskich są badania kału. Zanim zacznie się zbierać próbki, warto jest się dowiedzieć w miejscu, w którym zamierza się wykonać badania sanepidowskie, jakie są wymagania dotyczące tych pojemników. W różnych miejscach mogą być różne wymagania. W przychodni lekarskiej MEDAN w Jarocinie wykorzystujemy w badaniach tzw. wymazówki. Są to specjale probówki z żelem i z cienkim, zakończonym watką patyczkiem, w których znajduje się też specjalne podłoże transportowe.

Przed pobraniem próbki należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy. Próbkę kału oddaje się do czystego i suchego pojemnika. Do wykonania badania wystarczy tylko niewielka próbka kału. Umieszcza się ją w pojemniku z wykorzystaniem wygodnego aplikatora. Żeby mieć pewność, w jaki sposób należy pobierać próbki do badań, warto jest poprosić o szczegółową instrukcję w punkcie pobrań, w którym zostaną później przeprowadzone badania sanepidowskie. Pytając o to, w jaki sposób powinno się pobierać próbki, od razu warto jest też poprosić o wytyczne dotyczące zalecanego sposobu ich przechowywania, sposobu ich podpisania oraz czasu, do kiedy trzeba je dostarczyć do laboratorium. Zazwyczaj niezbędne jest dostarczenie do gabinetu trzech próbek kału z trzech kolejnych dni. Najlepiej jeżeli wszystkie próbki zostaną dostarczone do laboratorium w dniu pobrania ostatniej próbki.

Co obejmują badania sanepidowskie?

Badania sanepidowskie zawsze wykonuje się przede wszystkim w celu wykrycia u pacjenta bakterii z grupy Salmonella. Są to bakterie, których działanie może powodować powstanie wielu typów infekcji. Najczęściej powodują one powstanie zapalenia jelita cienkiego i grubego oraz różnego typu zatruć pokarmowych. Bakterie Salmonella mogą też wywołać u pacjenta powstanie duru brzusznego. Powodowane przez nie zmiany chorobowe nie ograniczają się jednak wyłącznie do przewodu pokarmowego. Mogą również być bezpośrednią przyczyną zakażeń narządów wewnętrznych i stawów, wywoływać sepsę, a nawet czerwonkę.

Co dalej po badaniu sanepidowskim?

Po otrzymaniu wyników badania sanepidowskiego należy się udać do lekarza medycyny pracy. W trakcie wizyty w jego gabinecie zostanie z nami przeprowadzony wywiad lekarski, na podstawie którego lekarz medycyny pracy będzie mógł podjąć decyzję o skierowaniu nas na jakieś dodatkowe badania diagnostyczne. Jeżeli jednak nie istnieją takie wskazania, a wyniki badania sanepidowskiego nie wskazały u nas żadnych chorób, które mogłyby być przeciwskazaniem do wykonywania określonych zadań, lekarz wypisze nam orzeczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy w gastronomii, w służbie zdrowia lub w szkolnictwie.

Nie istnieją żadne odgórne wskazania dotyczące tego, jak często pacjent powinien poddawać się badaniu sanepidowskiemu. Decyzję na ten temat zawsze podejmuje lekarz, biorąc pod uwagę aktualne wyniki przeprowadzonych badań oraz rodzaj i miejsce wykonywanej przez pacjenta pracy.